اگر دچار علائمی مانند سرفه، احساس تنگی نفس، سنگینی قفسه سینه و علایم بیماری های ریه را دارید.و نیاز به نوار ریه را در خود احساس می کنید و نمی دانید به چه متخصصی مراجعه کنید. و به دنبال یک پزشک فوق تخصص ریه هستید. دکتر زهرا مهربان فوق تخصص بیماری های ریوی و عضو هئیت علمی دانشگاه جندی شاپور اهواز اطلاعاتی را در خصوص نوار ریه و تشخیص و پیشرفت و برای جواب به درمان ریه توضیح می دهند. اگر دچار علائم بالا هستید جهت تشخیص و درمان به مطب دکتر زهرا مهربان فوق تخصص ریه واقع در اهواز جهت انجام نوار ریه مراجعه کنید.
نوار ریه چیست و چگونه انجام میشود؟
نوار ریه یا اسپیرومتری Spirometry یک روش موثر جهت بررسی وضعیت ریه و سلامت تنفسی است که به‌وسیله دستگاهی به‌نام اسپیرومتر انجام می‌پذیرد.
در این روش حجم هوای ورودی ریه حین دم و همچنین هوای خروجی ریه حین بازدم اندازه‌گیری میشود و مقدار محاسبه‌شده برای تشخیص مشکلات تنفسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین سرعت تنفس از پارامترهای مهم نوار ریه محسوب میشود که سلامت فرد را تحت بررسی قرار می‌دهد.
آسم، برونشیت (التهاب ریه) و بیماری مزمن انسداد ریوی یا سی‌او‌پی‌دی، از جمله بیماری‌هایی هستند که به‌وسیله اسپرومتری تشخیص داده می‌شوند.
از طرفی در روند درمان نیز نوار ریه برای سنجش بازدهی روش درمانی به‌کار برده میشود تا وضعیت ریه نشان دهد که روش مورد استفاده تا چه حد موثر عمل کرده است.
لازم به ذکر است که تمام این روند از طریق دستگاه کوچکی به نام اسپیرومتر پیش می‌رود که دارای یک سری جهت قرار دادن در دهان است و هوای جریان یافته در سیستم تنفسی را اندازه‌گیری می‌کند.
اگر علائم شما هشداردهنده بیماریهای تنفسی باشد ممکن است متخصص ریه، اسپیرومتری را برایتان لازم و ضروری بداند. در این شرایط تست سنجش ریوی در مطب، کلینیک، بیمارستان یا درمانگاه انجام می‌پذیرد و نتایج آن برای تشخیص و درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هدف از انجام نوار ریه چیست؟
زمانیکه علائم فرد خبر از وجود یک بیماری ریوی و تنفسی را می‌دهند، نوار ریه یا تست دم سنجی به گرفتن پاسخ دقیق و قطعی کمک می‌کند. مهمترین کاربرد نوار ریه، تشخیص بیماری‌هایی چون آسم و بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD ) است.
و حتی اگر فردی علائم این بیماری‌ها را نداشته باشد اما جزو گروه‌های پرخطر این نوع بیماری به حساب بیاید، توصیه میشود که اسپیرومتری را انجام دهد.
چه افرادی در خطر ابتلا به بیماریهای تنفسی قرار دارند؟ افراد بالای ۳۵ سال که عادت به مصرف دخانیات دارند، افرادی که مکررا سرفه می‌کنند و احساس تنگی نفس دارند.
به‌طورکلی نوار ریه در تشخیص آسم، برونشیت مزمن، انسداد مزمن ریوی، فیبروز ریه و فیبروز کیستیک موثر عمل می‌کند و در شرایطی که فرد درد شدیدی را در قفسه سینه خود احساس می‌کند و یا دچار خس‌خس سینه است توسط پزشک توصیه میشود.
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، علاوه بر تشخیص، در مراحلی از درمان نیز لازم است تست دم سنجی انجام گیرد تا بازخورد روش درمانی مشخص شود و در صورت نیاز روش جدیدی جهت درمان به‌کار گرفته شود.
نوار ریه چطور انجام میشود؟
برای انجام نوار ریه یا اسپیرومتری بعد از رعایت مراقبتهای لازم قبل از تست، روی تخت یا صندلی می‌نشینید و به کمک پزشک یا پرستار، سری دهانی دستگاه را در دهان خود قرار می‌دهید.
این سری به‌وسیله یک لوله به دستگاه اسپیرومتر متصل است و شما باید در آن نفس بکشید. اما قبل از آن باید به کمک گیره‌ای بینی خود را ببندید تا از این طریق تنفس نداشته باشید.
برای انجام تست دم سنجی لازم است لب‌هایتان را به‌طور محکم دور سری نگه‌دارید تا هوایی از آن خارج نشود. اما پس از آن دمی عمیق داشته باشید و از طریق دهان هوا را به درون ریه خود بکشید و سپس با تمام قدرت هوای بازدم را از دهان خود خارج کنید.
البته که این فرآیند را باید حداقل سه بار تکرار کنید و اگر نتایج نزدیک هم بودند آن را به‌عنوان نتیجه نهایی در نظر بگیرید. و اگر نتایج اختلاف زیادی با هم داشتند، تست را مجددا تکرار نمایید.
طی همین تنفس‌ها که نهایتا یک ربع هم زمان نمی‌برند، متوجه می‌شوید که وضعیت سلامت ریه‌تان چطور است و برای پیشگیری و درمان بیماریهای احتمالی چه باید بکنید.
تفسیر نوار ریه
برای تفسیر نوار ریه باید به پزشک متخصص ریه یا متخصص داخلی مراجعه نمایید. توجه داشته باشید که برحسب سن، جنسیت، قد، نژاد و ویژگی‌های دیگر نتیجه نوار ریه متفاوت خواهد بود.
پس با مراجعه به یک متخصص درمی‌یابید که از حد نرمال فاکتورهای تست چقدر فاصله دارید. حال سوالی که ایجاد میشود این است که چه فاکتورهایی در تفسیر نوار ریه مد نظر قرار دارند؟ که در پاسخ به این سوال باید با موارد زیر آشنا شوید:
1. ظرفیت حیاتی اجباری یا FVC
این مقدار نشان‌دهنده بیشترین حجم هوایی است که بعد از یک دم عمیق از ریه‌تان خارج میشود. یا به عبارت دیگر حجم هوایی که فرد با یک بازدم پرقدرت، پس از یک دم کامل از ریه ها خارج می کند. این مقدار سه فاکتور دیگر شامل ذخیره دمی، ذخیره بازدمی و حجم TV ( حجم تنفس عادی) را دربرمی‌گیرد و اگر مقدار آن کمتر از حد نرمال خود باشد، هشداری برای مسدودیت مجاری تنفسی محسوب میشود.
2. حجم هوای بازدم در ثانیه اول یا FEV1
مقدار هوایی که در طی یک ثانیه بازدم از ریه خارج میشود را با فاکتوری به نام FEV1 مشخص می‌کنند. و اگر عدد گزارش شده برای آن کمتر از مقدار استاندارد باشد، پزشک وجود یک بیماری جدی تنفسی را احتمال می‌دهد.
در کنار این موارد، فاکتورهای SVC (ظرفیت حیاتی بازدم)، PEF (حداکثر جریان هوای بازدمی) و MMEF (Maximom mid expiratory flow) نیز در تفسیر تست دم سنجی مورد توجه پزشک قرار می‌گیرند.
نوار ریه نرمال
در نوار ریه نرمال فاکتورهای مهمی چون حجم کل هوای بازدم، اعداد متفاوتی را برای زنان و مردان نشان می‌دهند. به‌عنوان مثال همین فاکتور، برای زنان ۲۰ تا ۶۰ سال معادل عددی بین ۲.۵ تا ۳.۵ لیتر است و برای مردان، در بازه ۳.۵ تا ۴.۵ لیتر قرار می‌گیرد. البته توجه داشته باشید که مقادیر اندازه‌گیری شده در اسپیرومتری بر حسب میلی‌لیتر هستند.
عوارض و خطرات نوار ریه چیست؟
به‌طورکلی نوار ریه یک تست تشخیصی بی‌خطر است اما ممکن است در شرایط نادر، عوارض جدی را متوجه فرد کند. در حالت معمول به دلیل فشاری که در حین دم و بازدم اسپیرومتری به فرد می‌آید، ممکن است پس از انجام تست در قفسه سینه، سر و چشم‌ها درد و فشاری احساس شود. اما مشکلات تنفسی حاد بعد از تست، تنها برای درصد کمی از مراجعین ایجاد می‌شوند و با انجام مراقبتهای لازم قابل پیشگیری هستند.
احساس تنگی نفس و سرگیجه از عوارض معمول و برطرف شونده نوار ریه محسوب می‌شوند. اما برای افراد دارای فشار خون بالا، مشکلات قلبی و افرادی که سابقه حمله قلبی دارند، بهتر است برای کاهش عوارض تحت نظر پزشک انجام شود. و بهتر است که تست دم سنجی این افراد با راهنمایی و صلاحدید پزشک انجام شود.
نوار ریه در اهواز
اگر شما ساکن اهواز یا ساکن یکی از شهرستان های استان خوزستان می باشید و به دنبال یک فوق تخصص ریه در انجام دادن نوارریه یا اسپیومتری هستید، می‌توانید به مطب خانم دکتر زهرا مهربان مراجعه کنید. در این مطب، با استفاده از تجهیزات پزشکی مخصوص، نمونه‌ای از نوار ریه شما گرفته میشود که سپس توسط پزشک و متخصص بررسی و تشخیص داده میشود.
در هر صورت، برای گرفتن نوار ریه در شهر اهواز بهتر است با مراجعه به یکی از مراکز پزشکی معتبر و مجهز به تجهیزات پزشکی مخصوص، اقدام کنید تا نتیجه بررسی نوار ریه شما به درستی تشخیص داده شود.
